کودکان از هنگامی که متولد می شوند تا مدت زمانی که در کنار خانواده زندگی می کنند و برای کسب تجربه و علم و دانش به مقاطع مختلف اجتماعی در زندگی مراجعه می کنند. کودکان آسیب پذیرترین موجودات در میان انسان ها هستند که ممکن است به راحتی از عوامل و محیط اطراف خود تاثیر بگیرند. کودکان مبتلا به دوشن، به دلیل ناتوانی های حرکتی و … نمی توانند مانند سایر کودکان در محیط های آموزشی، پارک و … فعالیت کنند. بسیاری از کودکان مبتلا به دوشن به دلیل گران بودن ویلچر تا کنون از ان استفاده نکرده اند و تمام مدت را در خانه می گذرانند.
خیریه حمایتی کودکان مبتلا به دوشن با جمع آوری کمک هزینه، دارو، ویلچر و دستگاه های تنفسی مخصوص این کودکان را تهیه می کند. خیریه دوشن از شما عزیزان می خواهد که با پرداخت هر میزان مبلغی که می توانید از این کودکان و خانواده هایشان حمایت کنید تا بتوانیم دنیای زیباتری را برای این کودکان بسازیم. در این مقاله به شرح تاثیر عوامل اجتماعی بر کودکان مانند خانواده، مدرسه، دوستان، محیط کار و … می پردازیم.
تاثیر عوامل اجتماعی بر کودکان
نخستین محیطی که کودک برای بقا و رشد در آن زندگی می کند، خانواده است که اعضای خانواده به ویژه والدین می توانند معنای مختلفی از کلمات استقلال، امنیت، دفاع از خود، آزادی و … را به کودک آموزش دهند و او را برای مراحل بعدی زندگی آماده سازند.
کودکان نخستین وابستگی های عاطفی و ارتباط نزدیک را با خانواده خود برقرار می کنند و معمولا توصیه ها و حرف های والدین خود را سر لوحه و الگوی زندگی خود قرار می دهند و مطابق سبک زندگی آن ها، افکار و سبک زندگی خود را تغییر می دهند. بناراین خانواده یک محور مهم در نقش تاثیر عوامل اجتماعی بر کودکان به شمار می رود اما سوال مهمی که پیش می آید این است که اجتماع و دیگر ارگان ها و نهادهای اجتماعی چه نقشی در شکل گیری شخصیت کودکان دارند؟
تاثیر پذیری کودکان از محیط
عوامل اجتماعی در شکل گیری شخصیت کودکان
شاید در گذشته خانواده، شخصیت اصلی کودکان در همان محیط کوچک خانواده شکل می گرفت و کودک با یادگیری ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و نحوه مقابله با افراد نادرست، می توانستند از پس خود بر بیایند و برخی ناهنجاری ها را به راحتی تحت کنترل خود در بیاورند و آن را مهار کنند.
امروزه عوامل متعددی در شکل گیری شخصیت کودکان وجود دارد که برخی از آن ها عبارت اند از:
- در گذشته محیط اجتماعی خانواده ها محدود به محله و کوچه های نزدیک خانه ها می شد و کودکان تحت نظر و مراقبت والدین و همسایه ها، اوقات خود را در مناطق نزدیک به خانه می گذراندند. اما امروزه رسانه ها، ابزار و فناوری های جدید و مدرن، بسیار وسیع تر شده و دیگر محدودیت های جغرافیایی معنایی ندارد و منجر به یک محله و منطقه خاص نمی شود.
- با توجه به این که رسانه ها و فناوری های مدرن، تاثیر بسیار مهمی در شیوه و سبک زندگی کودکان و خانواده ها، می گذراند تصور کنید که یک کودک از صبح زود تا اواخر شب با تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر، ماهواره ها و کارتون های مختلف روز خود را بگذراند.
این کودک به تدریج از محیط و کانون خانواده دور شده و ارزش های شخصیت های اصلی کارتون ها یا شخصیت های مورد علاقه سینمایی خود را الگوی خود قرار داده و رفتارهایی مانند پرخاشگری، توهین، قلدری و بی احترامی را در خود ایجاد می کند.
- امروزه والدین به دلیل زیاد بودن وظایف روزمره و نداشتن وقت و زمان کافی برای کودکان خود، آن ها را همان ابتدای کودکی به آموزشگاه ها و کلاس های رزمی و یا هنری مختلف گذاشته تا بتوانند روزشان را در کنار کودکان دیگر بگذرانند و آموزش های لازم را ببینند.
از این جهت کودکان با گذراندن اوقات خود با کودکان دیگر و تاثیر پذیری مستقیم رفتارهای افراد دیگر بر روی کودک، ممکن است برخی از رفتارهای غلط و گفتار نادرست را در ذهن خود بزرگ کنند و آن ها را در طول زندگی خود اجرا کنند.
تاثیر پدر و مادر بر کودکان
کودکان کار
همانطور که می دانید سالانه به تعداد کودکان کار بیشتر افزوده می شود و به دلیل مشکلات اقتصادی و نداشتن سواد و تحصیلات کافی والدین، کودکان مجبور به کار کردن نیمی از روزهای خود می شوند که بسیاری از آن ها بعد از مدتی دچار افسردگی های شدید، اضطراب و استرس ناشی از نیاوردن پول کافی به خانه می شوند.
بنابراین همیشه محیط اطراف تاثیر بد و منفی بر روی کودکان نداشته و در بسیاری از موارد والدین به دلیل عدم تربیت صحیح، افتادن در دامان اعتیاد، اخراج شدن از محیط های کاری متعدد و نداشتن پول کافی و فقر، کودکان خود را به گونه ای تربیت می کنند که از همان دوران کودکی، مجبور به انجام وظایف سنگین و کارهای سخت شوند.
این کودکان با مشاهده رفتارهای متفاوت در خیابان، ممکن است روز به روز نکات منفی تری را بیاموزند و در آینده به اعمالی نظیر سرقت، کلاهبرداری و قاچاق و قتل رو بیاورند.
سوء استفاده (جنسی-روانی) از کودک
در مورد تاثیر عوامل اجتماعی بر کودکان می توان این طور گفت که همیشه محیط بیرون و مردم و افراد دیگر فقط تاثیر منفی بر روی کودکان ندارند و در خیلی از موارد آشناها، والدین و در مراحل آخر افراد غریبه آسیب های اجتماعی و دردناکی را برای کودکان ایجاد می کنند.
خیلی از مواقع پدر و مادر هر دو هم شیفت صبح به سر کار می روند و هم شب ها مجبور به ماندن در محل کار هستند و به همین دلیل کودک خود را به همسایه ها، آشنا ها، فامیل می سپارند و یا برای کودکشان پرستار گرفته تا از او مراقبت کند. اما نمی دانند که ممکن است چه اتفاقات ناگواری برای کودکشان بیفتد.
برخی افراد هنگامی که متوجه می شوند والدین حواسشان به کودک نیست و زمان کافی برای رسیدگی به او ندارند، ممکن است به دلایلی مانند بیماری روحی، سادیسم، نداشتن کنترل بر روی اعمال، به کودک آسیب جسمی می زنند و با تهدید کردن زندگی کودک و خانواده اش، او را وادار به سکوت می کنند.
سوء استفاده از کودکان
آموزش به کودک
با توجه به موارد گفته شده، توصیه سازمان بهداشت جهانی و کلیه روانشناس های متخصص به والدین این است که در همان دوران کودکی، اگر توانایی مراقبت از کودک خود را ندارند یا زمان کافی برای تربیت و رسیدگی به کودک، ندارند، بهتر است برای مدتی که کودک از آگاهی و درک کافی برخوردار شود، از ز مشغله های کاری خود بکاهند و اوقات خود را صرف تربیت و آموزش کودک کنند.
برخی نکات آموزشی مانند این موضوع که هرگونه رفتار پرخاشگر، توهین آمیز و یا جنسی از سوی افراد سوء استفاده گر مشاهده کردند به والدین خود گزارش دهند یا از طریق تلفن به آن ها خبر دهند.
جمع بندی
والدین کودکان به اندازه اجتماع و افراد غریبه، تاثیر مستثیمی بر اعمال و رفتار کودکان دارند و ممکن است دراثر بی توجهی یا عدم اهمیت به آسیب های اجتماعی و نیازهای کودک، او را در معرض خطر افراد سود جو قرار دهند.
